Inicjatorem pierwszego eksperymentalnego weekendu dla małżeństw, jaki odbył się w maju 1977 r. w Laskach koło Warszawy, był śp. Stanisław Boguszewski (zm. 1980), który przywiózł z Kanady jeden z programów ruchu Marriage Encounter, pomógł w zorganizowaniu pierwszych eksperymentalnych spotkań, a następnie wycofał się z tej pracy. Pierwszy weekend został przygotowany przez grupę małżeństw z Katowic i Warszawy.
Drugie spotkanie, o podobnym programie, odbyło się w Pewli koło Żywca w styczniu 1978 r. i zapoczątkowało powstanie warszawskiego ośrodka przyszłego Ruchu. W spotkaniu tym uczestniczyli Irena i Jerzy Grzybowscy. Wszyscy uczestnicy tych eksperymentalnych spotkań stwierdzili, że jest to bardzo potrzebny program, jednakże musi zostać znacznie zmodyfikowany. Irena i Jerzy Grzybowscy inspirowali tę ewolucję, a także tworzenie nowych programów apostolskich, formacji duchowej całego środowiska i zakładanie kolejnych ośrodków w Polsce oraz w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
Większość ośrodków powstała w wyniku oddolnej inicjatywy małżeństw, które uczestniczyły w Spotkaniach Małżeńskich i postanowiły przenieść weekendy rekolekcyjne do miejsca swojego zamieszkania.
Duchowość Stowarzyszenia kształtuje się niezależnie od ruchów o podobnych metodach pracy w innych krajach. Większość programów została opracowana całkowicie w Polsce. Z Polski Spotkania Małżeńskie zostały przeniesione na Białoruś, Litwę, Łotwę, Mołdawię, do Kazachstanu, Rosji, Rumunii i na Ukrainę. Na Ukrainie rozwija się zarówno rzymsko-katolicka, jak i greckokatolicka gałąź Stowarzyszenia. Pierwsze wspólnoty rozpoczęły pracę rekolekcyjną wśród Polonii w Irlandii, Niemczech, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Rozpoczęło się tworzenie prawosławnej gałęzi Ruchu.
W 1984 r. odbył się pierwszy ogólnopolski Zjazd Animatorów Spotkań Małżeńskich. W następnych latach organizowane były, początkowo co dwa lata, ogólnopolskie Zjazdy Animatorów, na które stopniowo zapraszano przedstawicieli tworzących się ośrodków w innych krajach. Od 1997 r. co roku organizowane były Międzynarodowe Zjazdy Animatorów, na przemian z Międzynarodowymi Zjazdami Liderów Ośrodków. Obecnie, w związku z rozwojem Stowarzyszenia, organizowane są także Krajowe Zjazdy Liderów Ośrodków oraz Krajowe Zjazdy Animatorów. Zjazdy mają charakter roboczy. Ich celem jest pogłębienie formacji, wymiana informacji pomiędzy ośrodkami. We wszystkich Zjazdach uczestniczyli biskupi miejsca.
Rozwój Ruchu spowodował, że Założyciele - podczas pobytu w Rzymie z okazji Roku Jubileuszowego 2000 zainspirowani przez ówczesnego sekretarza Papieskiej Rady ds. Świeckich ks. bp. Stanisława Ryłkę - zwrócili się do Przewodniczącego tej Rady, kard. Jamesa Stafforda, z prośbą o zatwierdzenie Spotkań Małżeńskich jako stowarzyszenia w Kościele. Zostało to poprzedzone zebraniem odpowiedniej dokumentacji. W roku 2005 Ruch został zatwierdzony jako prywatne międzynarodowe stowarzyszenie wiernych ad experimentum na 5 lat, a w roku 2009 Statut Stowarzyszenia został zatwierdzony ostatecznie.